Á hverju ári, þann 8. mars, er haldinn Alþjóðlegur baráttudagur kvenna — dagur tileinkaður réttindabaráttu kvenna og vitundarvakningu um jafnrétti kynjanna. Dagurinn á rætur sínar að rekja til byltingaranda 20. aldar en árið 1908 gengu þúsundir kvenna um götur New York og kröfðust betri vinnuskilyrða, hærri launa og kosningaréttar.
Þó dagurinn sé alþjóðlegur, hefur Ísland sína einstöku sögu af kvennabaráttu sem hefur haft áhrif langt út fyrir landssteinana. Þær Bríet Bjarnhéðinsdóttir og Ingibjörg H. Bjarnason voru meðal frumkvöðla íslenskrar kvennabaráttu, en Bríet stofnaði Kvenréttindafélag Íslands árið 1907 og barðist ötullega fyrir kosningarétti kvenna, sem varð að veruleika árið 1915.
Fyrsti lýðræðiskjörni kvenkyns forsetinn
Einn merkasti atburður íslenskrar kvennabaráttu átti sér stað 24. október 1975, þegar um 90% íslenskra kvenna lögðu niður störf til að sýna fram á mikilvægi vinnuframlags síns, bæði innan og utan heimilis. Þessi dagur vakti heimsathygli og hafði djúpstæð áhrif á íslenskt samfélag, þar sem hann varð kveikjan að breyttu hugarfari og flýtti fyrir pólitískum breytingum.
Fimm árum síðar, árið 1980, varð Vigdís Finnbogadóttir fyrsti lýðræðislega kjörn kvenkyns forseti í heiminum — táknrænn sigur fyrir jafnréttisbaráttuna.
Baráttan sem eftir er
Ísland hefur oft verið í fararbroddi þegar kemur að jafnrétti kynjanna, en baráttan er ekki að baki:
- Launamisrétti: Þrátt fyrir strangari jafnlaunalög, eru konur enn með lægri laun en karlar í sumum starfsgreinum.
- Kynbundið ofbeldi: Þrátt fyrir vitundarvakningu eru kynferðisbrot enn landlægt vandamál, og konur standa enn frammi fyrir hættu á heimilisofbeldi.
Af hverju baráttan heldur áfram?
Alþjóðlegur baráttudagur kvenna á Íslandi er dagur til að minna á árangurinn sem hefur náðst — en líka á verkefnin sem eru eftir. Það er dagur til að fagna konum sem ruddu brautina, en líka til að styðja við þær konur sem enn glíma við óréttlæti.
Með samstöðu, meðvitund og seiglu getum við haldið áfram að byggja samfélag þar sem allar manneskjur, óháð kyni, njóta fullra réttinda og virðingar.
„Þegar ein kona stendur upp, standa fleiri upp með henni.“ — Vigdís Finnbogadóttir