Starfsmaður fjölmiðilsins dæmdur fyrir tvær nauðganir
Bjarki Rúnar Gunnarsson, fyrrverandi starfsmaður Heimildarinnar, var þann 14. október síðastliðinn dæmdur í fimm ára fangelsi í Héraðsdómi Reykjavíkur fyrir grófa nauðgun. Hann hafði áður hlotið dóm árið 2020 fyrir nauðgun, blygðunarsemisbrot og heimilisofbeldi. Samtals hefur hann því tvisvar verið sakfelldur fyrir nauðgun.
Bjarki starfaði sem áskriftasölustjóri hjá Heimildinni þegar hann var handtekinn af óeinkennisklæddum lögreglumönnum á starfsstöð fjölmiðilsins við Aðalstræti 2 í maí 2023. Samkvæmt gögnum DV var hann leiddur út í handjárnum að viðstöddum samstarfsfélögum, og þurfti að halda sérstakan krísufund eftir atvikið.
Í dómnum kemur fram að brotin hafi verið mjög alvarleg og haft djúpstæð áhrif á brotaþola. Konan kom á heimili Bjarka með það í huga að stunda hefðbundið kynlíf, en í staðinn varð hún fyrir linnulausum misþyrmingum í um 90 mínútur. Ákærði hélt því fram að hún hefði samþykkt BDSM-kynlíf, en dómurinn hafnaði þeirri skýringu alfarið og lýsti atburðarásinni sem grófu kynferðisofbeldi sem hafi valdið brotaþola miklum andlegum og líkamlegum skaða.
Tvískinnungur í nafni réttlætisins
Heimildin hefur á undanförnum árum skipað sér í hlutverk siðferðilegs dómara íslensks samfélags. Blaðamenn miðilsins hafa margsinnis skrifað um meint kynferðisbrot annarra án þess að dómur hafi fallið, og gert út á að afhjúpa meintar misgjörðir einstaklinga í nafni réttlætis og samfélagsábyrgðar.
Sami miðill hélt þó sjálfur manni í vinnu sem þegar hafði hlotið dóm fyrir nauðgun og heimilisofbeldi — og var síðar dæmdur aftur fyrir enn grófara brot.
Þegar lögreglan mætti á skrifstofu Heimildarinnar og handtók yfirmann í söludeildinni var það ekki til umfjöllunar í miðlinum sjálfum. Engin frétt birtist á heimasíðu Heimildarinnar um málið – þrátt fyrir að fjölmiðillinn hafi vanalega verið fljótur að birta fréttir um kynferðisbrot annarra. Þögnin var algjör.
Reynir að þvo hendur sínar
Svo virðist sem Heimildin reyni nú að fjarlægja allar tengingar við Bjarka Rúnar. Myndir af honum hafa horfið af vefnum, og jafnvel úr eldri greinum sem áður birtust opinberlega. Þar á meðal er viðtal sem birtist undir heitinu „Deilur og ævintýri í Túnis“ í Stundinni – sem nú er hluti af Heimildinni.
Greinin, sem áður innihélt bæði myndir og ítarlega frásögn af ferðum Bjarka erlendis, hefur verið hreinsuð af ljósmyndum og tengingum. Aðgerðin virðist hluti af tilraun til að afmá tengslin við mann sem nú situr í fangelsi fyrir tvær nauðganir.
Prédikar réttlæti – en hunsar eigin bresti
Heimildin hefur oft lagt áherslu á aðra fjölmiðla sýni ábyrgð í umfjöllun um kynferðisbrot og að samfélagið taki á ofbeldismálum af hörku. Nú blasir við kaldhæðni: miðillinn sem setti siðferðið á stall þurfti sjálfur að taka til hjá sér eftir að nauðgari reyndist á launaskrá.
Þeir sem fylgst hafa með miðlinum undanfarin ár spyrja sig nú:
Getur fjölmiðill sem fjallar um siðferði annarra og fordæmir þá sömu fyrir meint brot gert það af trúverðugleika – þegar hann hafði dæmdan nauðgara í vinnu og sagði ekki neitt?
Dómurinn talar sínu máli
Í ítarlegum dómi Héraðsdóms Reykjavíkur segir að brotin hafi haft „gífurleg og langvarandi áhrif“ á líðan brotaþola. Þá kemur fram að ákærði hafi verið í sálfræðimeðferð eftir handtökuna og sýnt einkenni sem rakin voru til atviksins á vinnustaðnum.
Refsingin – fimm ára fangelsi – var þyngd vegna fyrri dóma.
Blaðamenn miðilsins hafa margsinnis skrifað um meint kynferðisbrot annarra án þess að dómur hafi fallið, og gert út á að afhjúpa meintar misgjörðir einstaklinga í nafni réttlætis og samfélagsábyrgðar. Þá hefur jafnvel þótt nóg að menn hafi verið sakaðir um að fara yfir óljós mörk velsæmis til þess að hafa verið opinberaðir á Heimildinni.
En Heimildin hafði á þessum tíma samt sem áður mann í vinnu sem þá þegar hafði hlotið dóm fyrir nauðgun og heimilisofbeldi — og var síðar dæmdur aftur fyrir enn grófara brot.
Sú staðreynd að sami maður hafði áður hlotið skilorðsbundinn dóm fyrir nauðgun gerir málið enn alvarlegra í ljósi þess að hann gegndi ábyrgðarstöðu hjá miðli sem kennir sig við gagnsæi og samfélagslega ábyrgð.
Þegar fjölmiðill setur sig í hlutverk siðferðilegs dómara, verður þögn hans um eigin bresti ekki bara skömm – hún verður táknmynd hræsninnar sem hann segist berjast gegn.